Trong thời đại VUCA, mọi thứ thay đổi nhanh chóng từ kiến thức, việc làm, công nghệ đến hành vi người dùng đều thay đổi. Và chúng ta phải thích nghi theo những thay đổi này, tuy nhiên dù thay đổi đến đâu thì vẫn không để "sự thay đổi" này cuốn chúng ta đi theo mà quên mất những thứ cơ bản nhất, là nền móng, gốc rễ.
Để hệ thống những kiến thức, mình hay áp dụnghiệu quả "Rule of three/ quy tắc bộ ba". Bài viết này mình chia sẻ về cách mình hệ thống kiến thức bằng Quy tắc bộ ba.
Nội dung bài viết này cũng áp dụng Rule of three/ Quy tắc bộ ba.
Quy tắc bộ ba/ Rule of three là gì? (WHAT)
Quy tắc bộ ba/ Rule of three là cấu trúc mọi thứ thành ba phần, hay mình hay hiểu là "nén lại thành 3 phần" và giải nén ra khi muốn sử dụng.
Tiếng Latin có một câu nói nổi tiếng "Omne trium Perfectum", có nghĩa là mọi thứ có ba phần đều hoàn hảo. Người La Mã cổ đại coi trọng Quy tắc số ba này.
Hoàng đế La Mã Julius Caesar từng nói: 'Veni, Vidi, Vici' (Tôi đến, tôi thấy, tôi chinh phục).
Bộ Ba giúp người nói cũng như người nghe dễ nhớ và dễ hình dung hơn.
Ở Việt Nam có câu rất ý nghĩa "Dù ai nói ngã nói nghiêng, lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân".
Ví dụ về Quy tắc bộ ba phổ biến
- Hồi xưa học văn có thân bài, mở bài, kết bài.
- Thời gian có ba mốc: Quá khứ, hiện tại, tương lai.
- Trong kịch bản có 3 hồi: Mở đầu, phát triển và Kết thúc.
- Trong Phật giáo có: Thân- Khẩu- Ý; Giới - Định - Tuệ; Quy y Tam Bảo,...
- Hoặc câu "Nhất quá Tam" chúng ta hay nói.
- Hay là về ví dụ của hình học cơ bản: Với ba điểm không thẳng hàng ta có một mặt phẳng. Tức là chỉ cần 3 điểm là đủ tạo ra 1 mặt phẳng rồi, điểm thứ 4 trở lên có thể thừa, không cần thiết.
Một ví dụ khác, khi Steve Job phát biểu tại ĐH Stanford ông cũng dùng cấu trúc bộ ba cho bài phát biểu này.
Bạn có thể nghe ở giây 0:48
Tại sao nên sử dụng Quy tắc bộ ba để hệ thống kiến thức? (WHY)
Kiến thức là vô hạn và học tập là quá trình cả đời. Trong phạm vi trải nghiệm của mình, mình luôn học tập liên tục, cập nhật kịp thời những kiến thức mới, thậm chí quên đi những gì đã học để cập nhật lại. Học liên tục để thích nghi với những thay đổi ngoài kia, tuy nhiên nếu không có một phương pháp riêng (mỗi người luôn có một cách học riêng) để xây dựng những thứ cơ bản nhất thì chúng ta sẽ bị xoay lòng vòng với những kiến thức rất mới, với những keyword lạ sẽ khiến chúng ta rơi vào tình trạng FOMO.
Quy tắc bộ ba giống như bộ ba Mindset; Skillset; Toolset mà chúng ta thường sử dụng trong quá trình làm việc.
Quy tắc bộ ba giúp mình:
Hệ thống kiến thức, tri thức cá nhân.
Trình bày giới thiệu sản phẩm.
Viết bài.
Giải quyết vấn đề.
Mình đã áp dụng Quy tắc bộ ba để xây dựng nền móng như thế nào? (HOW)
Để dễ nhớ, mình nén Quy tắc bộ ba/ Rule of three thành một từ IPO (Input; Process; Output).
Dưới đây là một vài ví dụ mà mình đã áp dụng cho bản thân (tất nhiên là hiệu quả với cá nhân mình)
Từ 3 phần lớn (tảng đá lớn), mình sẽ bắt đầu chia nhỏ ra theo nhánh. Các ví dụ dưới đây, mình chia sẻ ở phần tảng đá lớn.
Ví dụ 1: Phân tích dữ liệu nén lại thành 3 phần: Input; Process; Output.
- Input là yêu cầu đầu vào của business, từ đó mới đưa ra phương pháp thu thập, làm sạch dữ liệu. Ví dụ như đề bài của Công ty: Tại sao tỷ lệ khách hàng Nam đang giảm trong 3 tháng trước?
- Process là quy trình xử lý dữ liệu, xây dựng data model,...
- Output là kết quả sau khi phân tích dữ liệu (là những visualization).
IPO ở phân tích dữ liệu mình cũng có phần đảo ngược (OPI: Outcome-drive; Proof of metrics; Input)

Ví dụ 2: Về Product Management (Quản lý sản phẩm) có Discovery (khám phá); Delivery (thiết kế, phát triển sản phẩm) và Go-to-market (thâm nhập thị trường)

Ví dụ 3: Trong StartUp, cụ thể hơn là Early Startup mà mình đang trải nghiệm sẽ theo 3 phần: Build the right thing; Build the thing right và Build it fast. Ba phần này cũng tương ứng với Design thinking; Lean Starup; Agile Project Management.
Ví dụ 4: Liên quan đến Tech stack cho Product manager, mình gom thành 3 phần: Front-end; Back-end và APIs.

Ví dụ 5: Định nghĩa loại khách hàng theo Job to be done sẽ có User (ai là người trực tiếp sử dụng sản phẩm); Buyer (Ai là người có quyền quyết định thanh toán) và Beneficiary (Ai là người hưởng lợi từ sản phẩm).

Ví dụ 6: Đổi mới sáng tạo nói về innovation sweet spot có 3 phần: Desirable (Khát khao, mong muốn của khách hàng); Feasibility (Tính khả thi, có khả năng hoàn thành không? Công nghệ, nguồn lực,..) và Viability (Có giúp doanh nghiệp tồn tại, mang lại lợi nhuận không)

Và ví dụ cuối cùng, là quy trình tự học (Self-taught) mà tự đặt ra là Nạp - Nén và Giải nén. Quy trình tự học này mình sẽ viết ở chuỗi series khác.
Tóm lại,
Quy tắt bộ ba/ Rule of Three giúp bạn xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc, khi đã có kiến thức cơ bản, bạn sẽ hiểu bản chất và từ đó khai thác ra nhiều nhánh hơn.
Quy tắc bộ ba giúp bạn tổ chức bộ não khi trình bày, nói chuyện, thuyết trình giới thiệu sản phẩm với người nghe một cách hiệu quả để tránh lan man.
Chúc quý bạn đọc cuối tuần hạnh phúc và bài viết này có thể giúp bạn thêm góc nhìn.
Comments